Выбрайте овощи правильно
Лето – пора овощей, фруктов, ягод и зелени. Фрукты и овощи, а также зелень богаты макро- и микроэлементами, витаминами, необходимыми для организма человека пищевыми волокнами. Согласно Рекомендациям по рациональным нормам потребления пищевых продуктов для россиян, рекомендуемые нормы потребления овощей и бахчевых на 1 человека в год составляют 120-140 кг, картофеля – 95-100 кг, фруктов и ягод - 90-100 кг.
Как выбрать ягоды?
Также важно помнить, что немытые или плохо промытые ягоды, овощи, фрукты и зелень могут послужить факторами передачи кишечных инфекций и некоторых гельминтозов, так как на них могут остаться вредные микробы и яйца гельминтов, попавшие на плоды и листья из почвы, а также присутствовать химикаты, которыми обрабатывался плод в процессе роста, песок и мелкие насекомые. Особенно тщательно нужно промывать купленные овощи, фрукты, ягоды и зелень, но немытые ягоды и овощи, сорванные с грядки на своей даче – также представляют опасность. Тщательное мытье плодов и зелени - обязательное условие их употребления и мера профилактики кишечных инфекций.
Как правильно мыть фрукты, овощи, зелень и ягоды?
Общее правило: чем быстрее будет происходить процесс мытья овощей, фруктов, ягод и зелени - тем больше витаминов в них сохранится. Употреблять в пищу вымытые продукты лучше сразу же после их мытья.
Корнеплоды (картофель, редис, морковь, свеклу и т.п.), нужно немного подержать в тёплой воде. Затем тщательно очистить щёткой, и хорошо промыть.
Капусту (белокочанную, пекинскую и др. листовые виды) перед промыванием прохладной водой нужно очистить от верхнего слоя листьев.
Цветную капусту перед споласкиванием прохладной водой лучше разделить на соцветия и освободить от потемневших участков.
Особого внимания требует зелень. Зелёный лук, укроп, петрушку, кинзу, щавель, салатную зелень нужно перебрать, удалить корни, пожелтевшие и поврежденные листья. Далее зелень замочить в прохладной воде на 15 минут, периодически меняя воду и разбирая зелень по отдельным листочкам и веточкам, пока на дно не осядет вся грязь, и вода не станет чистой.
После этого зелень нужно тщательно ополоснуть проточной водой. Для лучшего очищения зелени от патогенных бактерий и микробов можно подержать ее в течение получаса в солевом - уксусном растворе (по 1 столовой ложке соли и уксуса на 1 литр воды).
Яблоки, груши, персики, сливы, абрикосы нужно тщательно промывать теплой проточной водой при помощи щетки (можно с применением хозяйственного мыла) и ошпарить кипятком.
Не стоит пренебрегать промыванием фруктов и плодов, которые вы потом будете очищать - мандарины, лимоны, грейпфруты, бананы, гранаты, арбузы и дыни нужно также мыть теплой водой при помощи щеточки.
Виноград надо промывать под «душем» из-под крана. После мытья - дать воде стечь. Если гроздья тугие, то их нужно разделить с помощью ножниц, но не отрывать ягоды.
Ягоды, как и другие плоды, требуют тщательного мытья перед употреблением. Непосредственно перед мытьем следует отобрать все «лишние» ягоды: мятые, перезревшие, недозревшие, загнившие, поврежденные экземпляры. Не следует мыть и держать ягоды в воде дольше необходимого времени.
Для промывания клубники, вишни, черешни, малины, смородины и других ягод рекомендуется выложить ягоды на дуршлаг в один слой и промывать под проточной водой 5 минут. Так с поверхности сойдет земля или пыль. Потом для ягод нужно устроить контрастные «ванны»: попеременно окунать дуршлаг в емкость с горячей (но не кипятком!) и холодной водой; 2-3 такие процедуры достаточно для удаления всех микробов.
Элементарные меры профилактики инфекционных заболеваний
- соблюдайте правила личной гигиены (мойте руки перед едой и приготовлением пищи, после возвращения с улицы, посещения туалета, контакта с больными людьми и т.д.);
- соблюдайте условия хранения фруктов, овощей, зелени и ягод;
- помните, тщательное мытьё плодов и зелени является обязательным условием профилактики инфекционных заболеваний.
Альметьевский филиал ФБУЗ «Центр гигиены и эпидемиологии в РТ (Татарстан)»
Җәй-яшелчә, җиләк-җимеш һәм яшел тәмләткечләр чоры. Җиләк - җимеш һәм яшелчәләр, макро-һәм микроэлементларга, организм өчен кирәкле витаминнарга бай. Россиялеләр өчен азык-төлек продуктларын куллануның рациональ нормалары буенча рекомендацияләр нигезендә елына 1 кешегә яшелчә һәм җиләк-җимеш куллануның тәкъдим ителә торган нормалары 120-140 кг тәшкил итә, бәрәңге – 95-100 кг, җиләк-җимеш-90-100 кг.
Җиләк җимешне ничек сайларга?
Шуны истә тотарга кирәк: юылмаган яки начар юылган җиләк-җимеш, яшелчә һәм яшел тәмләткечләр эчәк инфекцияләрен һәм кайбер гельминтозларны йоктыру факторлары булып торырга мөмкин, чөнки аларда зарарлы микроблар һәм гельминтларның йомыркалары калырга мөмкин, шулай ук үсеш процессында кулланыла торган химикатлар, ком һәм вак бөҗәкләр дә бар. Бигрәк тә сатып алынган яшелчә, җиләк – җимеш һәм яшел тәмләткечләрне җентекләп юарга кирәк, шулай ук үз бакчаларындагы түтәлләрдән өзелгән җиләк-җимешләр дә куркыныч тудыра. Җимешләрне һәм яшелчәләрне җентекләп юып куллану мәҗбүри шарт һәм эчәк инфекцияләрен профилактика чарасы булып тора.
Җиләк-җимеш, яшелчә һәм яшел тәмләткечләрне ничек дөрес юарга?
Гомуми кагыйдә: яшелчә, җиләк - җимеш, һәм яшел тәмләткечләр юу процессы никадәр тизрәк барган саен, алардагы витаминнар күбрәк саклана. Ризыкларны юу белән ашау яхшырак.
Татлы тамырларны (бәрәңге, редис, кишер, чөгендер һәм тәмләткечләр) бераз җылы суда тотарга кирәк. Аннары җентекләп щеткой белән чистартырга һәм яхшылап чайкарга.
Кәбестәне (Пекин кәбестэсе, яфраклы тәмләткечләр) салкын суда юганчы яфракларның өске катламын чистартырга кирәк.
Төсле кәбестәне су белән чайкап алганчы кечкенэ кисәкләргә бүләргә һәм каралган участоклардан азат итәргә кирәк.
Яшелчә аеруча игътибар таләп итә. Суган, укроп, петрушка, кинза, кузгалак, салат, яшел тәмләткечне тамырларларыннан һәм зыян күргән яфраклардан азат итәргә кирәк. Аннары яшел тәмләткечләрне аерым ботакларга һәм яфракларга аерып салкын суда 15 минутка батырып торырга, су чистарганчы һәм төбенә ком утырганчы суны даими алыштырырга кирәк.
Шуннан соң яшел тәмләткечне су белән яхшылап чайкарга кирәк. Яшелчәләрне патоген бактерияләрдән һәм микроблардан иң яхшы чистарту ысулы аны ярты сәгать дәвамында тоз-уксус эремәсендә тотарга мөмкин (1 литр суга 1 аш кашыгы тоз һәм уксус).
Алма, груша, персика, слива, абрикосларны щетка ярдәмендә җылы су белән юарга (кер сабынын кулланырга була) һәм кайнап торган су белэн коендырырга кирәк.
Чистартып ашала торган җиләк -җимешләрне (мандарин, лимон, грейпфрут, банан, анар, арбуз һәм кавын) шулай ук щеткалар ярдәмендә җылы су белән юарга кирәк.
Виноградны краннан «душ» астына юарга кирәк. Юылганнан соң – суын саркытырга. Әгәр дә тәлкәшләре каты икән, аларны пычак белән бүләргә кирәк, әмма җиләкләрен берәмләп өзмәскә.
Җиләк, башка җиләк-җимешләр кебек үк, куллану алдыннан яхшылап юуны таләп итә. Юыр алдыннан барлык «артык» җиләкләрне: каралган, эчерек, зарарланганнырын сайлап алырга кирәк. Суда җиләкләрне озаклап юарга һәм сакларга кирәк түгел.
Җир җиләге, чия, кура җиләге, карлыган һәм башка җиләкләрне юдырту өчен, җиләкләрне сөзгечкә бер катламламлап җәеп 5 минут су астына юарга киңәш ителә. Әнә шулай эшләгәндә ком һәм тузан юыла. Аннары җиләк өчен контраст «ванналар» ясарга кирәк: дуршлагны кайнар суга тыгарга кирәк (тик кайнап торган түгел!) аннары салкын суга; шундый 2-3 процедура шактый микробларны бетерә.
Йогышлы авыруларның профилактика чаралары
- шәхси гигиена кагыйдәләрен саклагыз (кулларыгызны ашар алдыннан һәм ризык әзерләү алдыннан юыгыз, урамнан кайтканнан соң, бәдрәфкә барганнан соң, авыру кешеләр белән бәйләнештэ булсагыз һәм б.);
- җиләк-җимеш, яшелчә, яшел тәмләткечләрне саклау шартларын үтәгез;
-онытмагыз, җимешләрне һәм яшелчәлэрне җентекләп юу йогышлы авыруларны профилактика чарасы булып тора.
Әлмәт районының “Гигиена һәм эпидемиология үзәге филиалы”